Cüneyt Şaşmaz : Atatürk’ün "Yurt Gezileri"nin Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü/5

Karşılamanın ardından Bozüyük Kereste Fabrikası ziyaret edilmiştir.

1926 yılının şubat ayında işletmeye açılan fabrikanın 24 km’lik hava, 9 km’lik dekovil hattı vardır.

Bu fabrika günde 220 m3 kereste işlemektedir.30

Fabrika tüm kısımları ile gezildikten sonra, halılar, çam dalları, bayraklarla süslenmiş ve donatılmış olan fabrikanın gazinosuna gidilmiş burada bir müddet istirahattan sonra öğle yemeği yenmiştir.

Yemek samimi bir havada neşe içinde geçerken, istasyona varıştan itibaren gerek kasabada, gerekse fabrika gezilirken (yemek esnasında) Ferit İbrahim Bey tarafından gezi hem banda hem de fotoğraflara geçilmiştir.31

Samimi bir hava esnasında geçen yemek esnasında Gazi içten gelen bir eda ile bir konuşma yapmış, konuşmasında İbrahim Çolak’ın Milli Mücadele yıllarındaki hizmetinden, başarılarından bahsedip sözleriyle hükümetin, çalışan iş gücünü desteklemek için daima üretken insanların yanında olacağını vurgulayıp bu yönü ile teşvik edici olmuştur.

"Efendiler, İbrahim Bey arkadaşımızın mazideki hayatının ne kadar vatanperverce ve kahramanlık safhaları ile dolu olduğunu bilmeyen yoktur....

Memleket ve millet için bunun gibi faydalı müesseseler vücuda getirmek elzemdir.

İbrahim Bey’in memlekette çok olduğunu kabul ettiğim müteşebbisler için müşevvik telâkki edilmesini temenni ederim.

Cumhuriyet Hükümeti’nin namuslu, vatansever, Cumhuriyet’e bağlı, iş sahiplerine daima yardımcı ve destekleyici olacağına şüphe edilmemelidir.32"

Yemeğin ardından yola çıkan Mustafa Kemal ve heyeti, aynı gün içinde Bilecik’e vararak sabah itibariyle kendilerini beklemekte olan Bilecik halkı ile buluşmuştur.

Atatürk otomobilinden iner inmez, anaokuluna giden minik bir çocuk Ata’nın kucağına atılmıştır, Atatürk minik yavruyu öperken, Kız okulu öğrencilerinden Fatma Fikret yüksek sesle:

- Ey Ulu Gazi!

Sen yaratıcı iradenle bu milleti kurtardın.

Zelil olan Türk kadınlığını aydınlığa çıkardın... diye başlayan bir konuşma yapmış bir başka öğrenci de benzer bir coşkuyla heyecanlı başka bir söylevde bulunmuştur33.

Konuşmayı yapan öğrencilerden biri konuşması bitince öpmek için Atatürk’ün ayaklarına yönelmiş ancak Atatürk ellerini uzatarak kız çocuğunu yerden kaldırmıştır.34

Karşılamanın ardından hükümet konağına giden Atatürk, savaşlarda yanıp yıkılan Bilecik’in üç dört yıl içinde yeniden kurulup imar edilmesinden memnun olmuş, konakta bir yandan dinlenirken diğer yandan şehrin sorunları hakkında konuşmuştur.35

Mustafa Kemal ve yanındaki heyet, Bilecik ziyaretinden sonra otomobille Bursa’ya hareket edip 20 Mayıs’ta vardıkları Bursa’da tam 24 gün kalmıştır.

Atatürk yaşamı boyunca Bursa’yı 13 kez ziyaret etmiştir.

Yurt gezileri içinde, Bursa ziyaretleri her zaman için olmasa da önemli inkılâpların yapılacağına dair söylevlerin yapıldığı yer olmuştur.

İlk gelişinde (1922) “United Press” muhabiri aracılığıyla dünyaya Türkiye’nin her medeni millet gibi hür ve bağımsız yaşamaya kararlı olduğunu duyurmuş, 1923 yılındaki ziyaretinde halka resim ve heykel üzerine bir konuşma yapmış, 1924 yılında “Bursalılar, sizler Cumhuriyetin ayrılmaz bir unsuru olan medeniyet ve yenilik yolunda yüksek eserler meydana getireceksiniz. Bu suretle Türkiye Cumhuriyeti’ni her gün daha çok güçlendiren unsurların daima ileri saflarında bulunacaksınız. Bundan asla şüphe  etmiyorum.” diyerek önemli mesajlar vermiş, 4. ziyareti olan 1925 yılında ise şapka ve kıyafet değişikliğine dair mesajlar vererek kamuoyu oluşturmaya çalışmıştır.36

Kaynakça

30. Önder, Atatürk’ün Yurt Gezileri, s.83.

31. Hâkimiyet-i Milliye, 23 Mayıs 1926.

32. Konuşmanın tamamı için bkz. Hâkimiyet-i Milliye, 23 Mayıs 1926; Bilecik Gazetesi, 24 Mayıs 1926.

33. “Öğretmenime sordum...

Bugün..

Güneş niçin  böyle  parlıyor, rüzgarlarımız neden tatlı esiyor, kazanımızın bacaları sanki daha kuvvetli canlı canlı tütüyor?

Anlattı... yavrum, dedi.

Sekiz sene oluyor Anadolu’ya bu anavatana bir güneş doğdu, bizi Yunan düşmanının kahrından kurtardı, ölürken diriltti.

Yanan yıkılan evlerimizi yaptırdı, sönen ocaklarımızı tüttürdü...

Bugün işte o Güneş bizim bu aciz kazamızı ziyarete geliyor.

Git bütün mektep arkadaşların namına o muhterem ve aziz insana hoş geldin de ve bastığı toprakları şükranla öp.”

Bkz. Bilecik Gazetesi, 24 Mayıs 1926.

34. Bilecik Gazetesi, 24 Mayıs 1926.

35. Önder, Atatürk’ün Yurt Gezileri, s.84.

1926 yılında yaptığı 5. ziyaretinde ise kabul ettiği çeşitli heyetler vasıtası ile inşasına çalıştığı yeni medeniyet için mesajlar vermeye devam etmişse de bu seferki ziyaretin daha ziyade halkla bir arada olmak ve dinlenmek için olduğu anlaşılmaktadır.

Bursa’ya giden heyeti yolda Bursa Valisi Kemal Bey, Belediye Başkanı Cemal Bey, Ordu Müfettişi Sait Paşa, Kolordu Komutanı Ali Hikmet Paşa ve Bursa heyeti karşılamıştır.

Ayrıca İnegöl yolunda milli giyimli 150 atlı da karşılama için beklemektedir.

Bursa’ya ulaştığında Çekirge’deki köşküne yerleşen Gazi Paşa her zamanki resmi görüşmelerinin bir parçası olarak 22 Mayıs’ta belediyeyi ve vilayeti ziyaret etmiş, 23 Mayıs’ta ise 11. Tümen Karargâhı'nı ziyaret ettikten sonra Osman Gazi Türbesi'ni gezerek, bir müddet türbenin bahçesinde oturmuştur.37

24 gün kaldığı Bursa’da günlerini Bursa’yı gezerek geçiren Atatürk, özellikle yaya olarak yaptığı gezilerde halkın içine karışıp, onlarla kimi zaman gerçekleştirilen inkılâplara dair ikna edici konuşmalar yaparken kimi zamanda günlük sohbetlerde bulunarak halkın nabzını tutmuştur.

Atatürk’ün bu yaklaşımı halk üzerinde sempati uyandırıp yapacağı inkılâplar konusunda halkı daha hızlı ikna etmesini sağlamıştır.

25 Mayıs’ta İnegöl, Balıkesir ve Bursa’dan gelen heyetleri kabul eden Atatürk, 27 Mayıs’ta Bursa Türk Ocağı’nı ziyaret etmiştir.

28 Mayıs’ta ise kendisini görmek için İstanbul’dan vapurla Mudanya’ya oradan da trenle Bursa’ya gelen Sanayii Nefise mensuplarını kabul etmiştir.

(Devamı var)